Dziś chciałabym poruszyć temat winy wyłącznej małżonka w rozkładzie pożycia małżeńskiego stron. Zgodnie z art. 57 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Bardzo często w pracy adwokata spotykam się z pytaniem na czym polega wykazanie i udowodnienie winy wyłącznej w procesie rozwodowym.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż polskie prawo rodzinne nie zna pojęcia stopniowania winy. Nie rozróżnia winy mniejszej i większej. Cóż to oznacza w praktyce? Otóż to, że po stronie małżonka wyłącznie winnego muszą zaistnieć wszelkie bezprawne zachowania, które doprowadziły do rozkładu pożycia a po stronie małżonka niewinnego takich zachowań nie można wyodrębnić. Prowadzi to do konkluzji, iż zawinienie chociażby w 90% po stronie jednego małżonka nie daje podstaw do przyjęcia winy wyłącznej za rozkład pożycia małżeńskiego. Często w pracy adwokata spotykam się również z wątpliwościami klientów jak zakwalifikować zachowanie małżonka w kontekście winy wyłącznej. Otóż w judykaturze i orzecznictwie Sądu Najwyższego znajdziemy wiele przykładów, które kwalifikują zachowania małżonka jako wyłącznie winnego rozpadowi małżeństwa. Przykładem takim są chociażby zdrada małżeńska, pijaństwo, narkomania, przemoc fizyczna czy psychiczna. Należy również podkreślić, iż istotny jest związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy bezprawnym i zawinionym zachowaniem małżonka a konsekwencją jaką jest rozpad pożycia małżeńskiego a finalnie rozwód. W naszej kancelarii w Gnieźnie w procesie rozwodowym badamy bowiem pierwotną przyczynę, która doprowadziła do zerwania więzi małżonków. Przedstawiając to obrazowo, możemy posłużyć się przykładem niewiernego małżonka X, który dopuszczając się zdrady małżeńskiej doprowadza do całkowitego zerwania więzi fizycznej, duchowej i ekonomicznej z małżonkiem Y. Następnie małżonek Y nawiązuje bliższe relacje z osobą Z. Wyłączną winę za rozkład pożycia małżeńskiego ponosi tylko małżonek X albowiem to jego zachowanie jako pierwsze byłą przyczyną zerwania więzi małżeńskiej. Wszelkie zachowania małżonka Y już po tym fakcie nie będą miały znaczenia przy ustalaniu winy wyłącznej przez sąd.

Jako kancelaria specjalizująca się w szeroko pojętym prawie rodzinnym, często spotykam się również z zapytaniem klientów jaką korzyść daje orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków. Korzyści chyba nie daje żadnej, ponieważ procesy rozwodowe z orzekaniem o winie są skomplikowane, obciążające psychicznie i bardzo często wymagają udziału profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata czy radcy prawnego ale konsekwencje prawne są zasadniczo dwie.

Zgodnie z art. 56§3 kro ustawodawca polski wprowadza zakaz orzekania rozwodu na żądanie małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia jako regułę, na określenie której przyjął się u nas zaczerpnięty z angielskiej literatury prawniczej termin „zasada rekryminacji”. Nadto zgodnie z art. 60§2 kro jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. 

Problematyka roszczeń alimentacyjnych pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami jest dość skomplikowana i obszerna. Postaram się Państwu przybliżyć temat w następnym artykule.